Sau khí có được ý tưởng sáng tác, bạn cần phải đánh giá tiềm năng ý tưởng của mình trước khi nuôi dưỡng, phát triển nó thành một tác phẩm hoàn chỉnh.
Đã bao giờ tâm trí bạn nảy sinh một ý tưởng lớn và bạn ngay lập tức muốn lao đầu vào dự án thú vị này, nuôi dưỡng và phát triển nó thành một tác phẩm hoàn chỉnh. Những ý tưởng đó có thể đã được phác thảo với mức độ chi tiết rất khác nhau: phác thảo nhân vật, phác thảo nhanh về bối cảnh, phác thảo về sự vật hoặc chủ đề bạn muốn khám phá.
Nhưng dù ý tưởng của bạn đã được phác thảo chi tiết và hấp dẫn đến đâu? Vấn đề là một số ý tưởng không đáng và không đủ tiềm năng để được phát triển thành một câu chuyện hoàn chỉnh. Tại sao? Bởi vì một ý tưởng không phải là một câu chuyện về bản thân nó; đó là một khuân mẫu, một ấn tượng mơ hồ về câu chuyện mà bạn không thể biến thành một câu chuyện đầy đủ hấp dẫn.
Tuy nhiên, nhiều nhà văn vẫn mắc sai lầm khi lao đầu vào các dự án mới: soạn thảo hàng ngàn từ vào cốt truyện cụt ngủn hoặc dành vô số giờ để thêm các tình tiết khác nhau vào câu chuyện rồi mới nhận ra ý tưởng của họ không đủ tiềm năng để phát triển.
Hỡi các nhà văn, xin đừng lãng phí thời gian sáng tạo quý giá của mình để lao đầu vào một ngọn núi mà bạn không thể vượt qua. Vì vậy, hãy đánh giá tiềm năng ý tưởng của bạn trước khi nuôi dưỡng và phác thảo bất kỳ câu chuyện nào.
Bước 1: Đánh giá tiềm năng ý tưởng của bạn
Để đánh giá tiềm năng ý tưởng của bạn, trước tiên, bạn cần phải nắm được kiến thức cơ bản về nghề viết. Một câu chuyện là một quá trình tường thuật về các sự kiện có thực hoặc hư cấu nhằm mục đích giải trí, truyền cảm hứng hoặc hướng dẫn.
Nếu tôi nói với bạn rằng tôi đến cửa hàng tạp hóa để mua một lít sữa trước khi trở về nhà để uống sữa, thì tôi đã cho bạn một bản tường trình về các sự kiện. Nhưng nhiều khả năng là bạn đã ngủ quên giữa chừng trong quá trình tường thuật của tôi. Vấn đề ở đây là gì?
Không có mục đích: cho dù mục đích là để giải trí, truyền cảm hứng hay hướng dẫn thì quá trình tường thuật cần các sự kiện để thu hút sự quan tâm của khán giả. Để thực sự thu hút người đọc, một câu chuyện phải chứa ba yếu tố cơ bản:
- Mục tiêu (tức là những gì nhân vật chính muốn)
- Động lực (tức là tại sao nhân vật chính muốn nó)
- Xung đột (tức là những gì cản trở nhân vật chính đạt được nó)
Ba trụ cột này được gọi là MĐX của một câu chuyện.
Trong những câu chuyện được định hướng bởi cốt truyện, nhân vật chính có mục tiêu bên ngoài thế giới nội tâm và xung đột cốt lõi của câu chuyện xoay quanh hành động của một nhân vật hoặc lực lượng phản diện. Ví dụ, Katniss muốn giành chiến thắng trong Hunger Games (M) để có thể tiếp tục bảo vệ và chu cấp cho gia đình (Đ), nhưng trước tiên cô ấy phải sống lâu hơn (và có khả năng giết chết) đối thủ cạnh tranh của mình để sống sót (X).
Trong những câu chuyện được định hướng bởi nhân vật trong chuyện, mục tiêu của nhân vật chính có thể là bên trong hoặc bên ngoài thế giới nội tâm, nhưng xung đột cốt lõi xoay quanh thực tế rằng những gì nhân vật chính muốn cho bản thân không phải là những gì họ cần để có một cuộc sống tốt hơn, hạnh phúc hơn. Thông thường, lời nói dối của nhân vật chính là nguồn gốc xung đột chính của câu chuyện.
Ví dụ, trong Kiêu hãnh và Định kiến , Elizabeth không muốn dành thời gian với ông Darcy (M) giàu có vì cô tin rằng anh ta là người kiêu hãnh và hào hoa (Đ), nhưng định kiến của cô khiến cô mù quáng trước bản chất thật của Darcy là một người tốt và người đàn ông nhân ái mà cô ấy có thể yêu (X).
Phát triển MĐX cho ý tưởng mới về câu chuyện mới của bạn sẽ giúp bạn thiết lập tiềm năng tường thuật của nó. Nhưng để thực sự đi sâu vào dự án một cách tự tin và rõ ràng, tôi khuyên bạn nên sử dụng GMC mới để tạo tiền đề cho câu chuyện của bạn.
Bước 2: Xây dựng tiền đề cho ý tưởng sáng tác của bạn
Tiền đề là một tuyên bố chắt lọc trọng tâm của một câu chuyện chỉ bằng một hoặc hai câu trình bày những thông tin quan trọng sau đây:
- Nhân vật chính
- Bối cảnh của câu chuyện (tức là chất xúc tác châm ngòi cho cuộc phiêu lưu của câu chuyện)
- Mục tiêu hoặc mong muốn của nhân vật chính
- Chất đối kháng hoặc nguồn kháng
- Xung đột cốt lõi của câu chuyện
- Các mối quan hệ thiết yếu của nhân vật chính (nếu có)
- Động lực của nhân vật chính (khi có thể)
Một tiền đề không phải là một dàn ý hoặc một bản tóm tắt. Nó không cần phải ghi lại chi tiết câu chuyện, xác định bất kỳ nhân vật nào bằng tên hoặc thậm chí nêu chi tiết bất kỳ sự kiện chính nào trong hành trình của nhân vật chính. Nó chỉ đơn giản là đánh vào trọng tâm của câu chuyện và được dùng để xác định bản chất của mạch truyện.
Ngay cả những nhà văn không thích quá trình chuẩn bị trước khi viết cũng có thể được hưởng lợi từ việc phát triển công cụ kể chuyện đơn giản này trước khi soạn thảo. Rốt cuộc, khám phá một ý tưởng không có tiềm năng trở thành một câu chuyện đầy đủ không đem lại bất kỳ lợi ích gì. Hãy tiết kiệm sức lực bằng cách tạo tiền đề để cung cấp cho bạn sự đảm bảo trước khi lập dàn ý.
Sau đây là ví dụ về tiền đề:
“Sau khi sử dụng danh tính giả của một hiệp sĩ đã chết trong cuộc đấu trên lưng ngựa để kiếm tiền mua thực phẩm {set-up}, một hộ vệ đầy tham vọng {nhân vật chính} âm mưu với những người bạn đồng hành đáng ngờ nhưng tuyệt vọng của mình {những mối quan hệ thiết yếu} để trở thành một nhà vô địch trò chơi đấu trên lưng ngựa để trở lên giàu có {mục tiêu hoặc mong muốn }.
Nhưng việc phải đối diện với một đối thủ tàn nhẫn {đối thủ} đã thách thức tinh thần cao thượng của người đàn ông. Anh ấy phải quyết định xem liệu anh ta có sẵn sàng mạo hiểm mạng sống để thay đổi chất lượng cuộc sống {xung đột cốt lõi} hay không. ”
Nếu bạn là một người hâm mộ của bộ phim kinh điển đình đám này, thì bạn sẽ nhận ra ví dụ này là tiền đề của A Knight’s Tale với sự tham gia của Heath Ledger, một trong những bộ phim yêu thích của tôi. Nếu bạn đang viết một câu chuyện được dẫn dắt bởi nhân vật, hãy xem xét ví dụ này từ tác phẩm lãng mạn bán chạy nhất của Talia Hibbert, Get a Life, Chloe Brown.
“Sau khi sống sót sau trải nghiệm cận kề cái chết {động lực}, một người phụ nữ bị bệnh mãn tính {nhân vật chính} quyết định ngừng trốn tránh cuộc sống bằng cách tạo ra một danh sách việc cần làm gồm những trải nghiệm đáng sợ nhưng thú vị {mục tiêu hoặc mong muốn}. Lên đầu tiên? Chuyển ra khỏi sự thoải mái trong bất động sản giàu có của gia đình cô ấy và vào căn hộ của riêng cô ấy {set-up}.
Nhưng khi mối tình lãng mạn bùng lên giữa anh chàng đam mê máy tính nhút nhát, cộc cằn nhưng siêu đẹp trai {mối quan hệ thiết yếu}, người phụ nữ phải quyết định xem mình có thực sự đủ dũng cảm {nguồn kháng cự} để nắm lấy cơ hội yêu {core xung đột} hay không. ”
Nếu bạn muốn tránh mất vô số giờ để phát triển hoặc lập dàn ý cho một câu chuyện không có tiềm năng phát triển thành câu chuyện đầy đủ. Hãy đánh giá tiềm năng và xây dựng tiền đề cho câu chuyện của bạn trước khi nuôi dưỡng và phát triển ý tưởng thành câu chyện đầy đủ.
